تمرینات توانبخشی برای افراد مبتلا به آسیب نخاعی مجموعه‌ای از فعالیت ها هستند که برای بازیابی و ارتقای عملکرد حرکتی، افزایش قدرت عضلانی، انعطاف‌پذیری و تقویت تعادل طراحی میشوند. این تمرینات شامل کششی، قدرتی، هوازی، تعادلی، فانکشنال و تمرینات تخصصی کگل می‌باشند که هر کدام نقش مؤثری در بهبود جنبه‌های مختلف توانایی‌های جسمانی فرد دارند. آموزش‌های کاربردی برای راه رفتن و استفاده از ویلچر بخشی از روند توانبخشی است. شروع به موقع، برنامه‌ریزی شخصی‌سازی، تمرین منظم و هماهنگی با توانایی‌های فرد عامل موفقیت در این مسیر است. بیماران آسیب نخاعی با پیروی از این اصول و با کمک متخصصان ماهر استقلال بیشتری کسب کرده و کیفیت زندگیشان بهتر میشود. در ادامه این مقاله از مجله کلینیک فیزیوتراپی آسمان در مورد تمرینات توانبخشی برای افراد مبتلا به آسیب نخاعی صحبت میکنیم.
بیشتر بخوانید: درمان سیاتیک یکی از دغدغه های افرادی است که از درد کمر دائمی رنج می برند. سیاتیک به حالتی گفته میشود که درد در مسیر عصب سیاتیک ایجاد می شود.
ضایعه نخاعی چیست؟
ضایعه نخاعی آسیبی است که به دسته‌ای از اعصاب و رشته‌های عصبی وارد میشود و عملکرد آنها را در ارسال و دریافت پیام‌های عصبی بین مغز و بدن مختل میکند. طناب نخاعی مجموعه‌ای ضخیم از رشته‌های عصبی است که ارتباط مغز را با سایر قسمت‌های بدن برقرار کرده و یکی از اجزای اصلی سیستم عصبی مرکزی است.
در ابتدای مسیر طناب نخاعی به اعصاب نخاعی متصل است و مانند مسیرهای ورودی و خروجی عمل کرده و پس از آن به اعصاب محیطی متصل میشوند و در بخش‌های مختلف بدن پخش شده است. در صورت بروز آسیب نخاعی، این مسیرها مسدود میشوند؛ بنابراین پیام‌های عصبی از مسیر بسته عبور نکرده و به مقصد نمیرسند. اگر شدت آسیب بالا باشد، این اختلال دائمی شده و موجب فلج یا سایر اختلالات جدی در عملکرد بدن میشود.
آسیب به طناب نخاعی باعث تغییرات ماندگار در توانایی حرکت، حس و عملکردهای مختلف بدن میشود. علاوه بر مشکلات جسمی، افراد آسیب‌دیده با مشکلاتی در زمینه‌های روانی، احساسی و اجتماعی مواجه میشوند. پیشرفت‌های علمی در حال پیگیری راه‌هایی برای ترمیم آسیب‌های نخاعی است و تحقیقات زیادی در سراسر جهان در حال انجام است. تمرینات توانبخشی برای افراد مبتلا به آسیب نخاعی به بیماران کمک میکند تا زندگی مستقل و فعال تری داشته باشند.
بیشتر بخوانید: درمان اسکولیوز به طور قطعی بستگی به شدت و نوع انحراف ستون فقرات دارد. درمان اسکولیوز معمولاً با هدف کاهش درد و جلوگیری از پیشرفت انحراف صورت می گیرد.
انواع آسیب های نخاعی
آسیب‌های نخاعی ناشی از تروما یا ضربه‌های شدید هستند که ساختار حساس طناب نخاعی را تحت تاثیر قرار میدهند و موجب بروز مشکلات در عملکرد حرکتی، حسی و سایر فعالیت‌های بدن میشوند. حوادث ورزشی، سقوط از ارتفاع، تصادفات رانندگی و حوادث مربوط به وسایل نقلیه و عوارض ناشی از برخی جراحی ها از علل شایع این آسیب‌ها هستند. شدت و محل دقیق آسیب تعیین‌کننده میزان و نوع اختلالات است و این آسیب‌ها تأثیر زیادی بر کارکرد سیستم عصبی مرکزی دارند. نوع، شدت و محل آسیب نخاعی نقش مهمی در علائم، روش درمان و پیش‌آگهی فرد دارد. تمرینات توانبخشی برای افراد مبتلا به آسیب نخاعی در کاهش درد و علائم موثر است.
| انواع آسیب های نخاعی | توضیح هر آسیب | عوارض یا نشانه | درمان و مدیریت هر آسیب |
|---|---|---|---|
| آسیب ناقص نخاعی | بخشی از طناب نخاعی صدمه می‌بیند اما ارتباط عصبی به طور کامل قطع نمی‌شود. | کاهش یا محدودیت در حس و حرکت بسته به شدت و ناحیه درگیر. | توانبخشی، تمرینات فیزیوتراپی و روشهای حمایتی جهت بازیابی عملکرد. |
| آسیب کامل نخاعی | نخاع به‌طور کامل آسیب دیده و ارتباط عصبی قطع شده است. | فلج کامل اندام‌ها، مانند پاراپلژی یا تتراپلژی. از بین رفتن عملکرد حسی-حرکتی. | توانبخشی طولانی‌مدت، وسایل کمکی مانند ویلچر، درمان دارویی و جراحی. |
| سطح آسیب نخاعی | طبق ناحیه آسیب‌دیده در نخاع (گردنی، سینه‌ای، کمری، خاجی) نوع و شدت علائم متفاوت است. | اختلال عملکرد در نواحی مختلف بدن مانند اندام‌ها، شکم، لگن و مثانه. | برنامه درمانی متناسب با ناحیه آسیب دیده شامل درمان دارویی، جراحی و توانبخشی. |
| آسیب گردنی | آسیب در مهره‌های گردنی (C1-C7) واقع در ناحیه گردن. شدیدترین نوع آسیب نخاعی. | فلج چهار اندام، ناتوانی در تنفس، تکلم، بلع، کنترل روده و مثانه. احتمال مرگ. | مراقبت ویژه، استفاده از دستگاه‌های تنفسی، توانبخشی پیشرفته و گاه جراحی. |
| آسیب سینه‌ای | آسیب در ناحیه سینه‌ای (T1-T12) که عضلات سینه، پشت و شکم را تحت کنترل دارد. | عملکرد دست‌ها حفظ میشود اما عضلات شکم، پشت و پاها دچار اختلال میشوند. بی‌اختیاری و بی‌حسی در ناحیه تحتانی بدن. | درمان ترکیبی شامل فیزیوتراپی، جراحی، استفاده از آتل و وسایل کمکی. |
| آسیب کمری | آسیب در ناحیه کمری (L1-L5) که وزن بدن را تحمل میکند. | اختلال و بی‌حسی در پاها و لگن، از دست دادن کنترل ادرار و مدفوع. عملکرد بالا تنه حفظ میشود. | استفاده از ویلچر، بریس، توانبخشی حرکتی و دارویی. |
| آسیب خاجی | آسیب به ناحیه خاجی (S1-S5) که در انتهای ستون فقرات قرار دارد. | اختلال در عملکرد مثانه، روده، اندام‌های جنسی و نواحی تحتانی لگن. گاهی کاهش کامل حس. | در برخی بیماران امکان حفظ توان حرکتی وجود دارد. مراقبت‌های حمایتی و مدیریت اختلالات عملکردی روشهای درمانی است. |
آسیب نخاعی ناحیه گردنی
بخش گردنی ستون فقرات شامل هفت مهره است و آسیب در این ناحیه یکی از شدیدترین انواع آسیب‌های نخاعی است، زیرا بخش زیادی از بدن را تحت تأثیر قرار میدهد. آسیب در ناحیه گردنی موجب از دست رفتن عملکرد از ناحیه شانه به پایین میشود و در موارد شدید جان فرد را تهدید می کند. این نوع آسیب باعث فلج دست‌ها و پاها، اختلال در تکلم، ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزمره و ناتوانی در تنفس مستقل، سرفه مؤثر و کنترل روده و مثانه میشود؛ تمرینات توانبخشی برای افراد مبتلا به آسیب نخاعی ناحیه گردن در بهبود حالات این افراد موثر است.
بیشتر بخوانید: اولین گام در فیزیوتراپی فلج بلز، ارزیابی دقیق وضعیت بیمار است. فیزیوتراپیست عملکرد عضلات صورت، شدت فلج و میزان آسیب عصب هفتم را بررسی کرده و…
آسیب نخاعی ناحیه سینه ای (صدری)
این بخش از ستون فقرات شامل ۱۲ مهره است که اعصاب و عضلات بالای سینه، میانی پشت و ناحیه شکم را کنترل میکند. عضلات و اعصاب این ناحیه نقش مهمی در عملکرد دیافراگم، ریه و قفسه سینه و فعالیت‌های تنفسی دارند. عضلات شکم و پشت به حفظ تعادل و ایستایی بدن کمک می‌کنند و ارتباط میان بخش بالایی و پایینی ستون فقرات را برقرار میکند. در آسیب نخاعی سینه‌ای، دست‌ها و بازوها سالم است اما عضلات کمر، شکم و پاها بی‌حسی میشوند و علائمی مانند بی‌اختیاری در کنترل مثانه و روده و بی‌حسی در پاها، ناحیه تناسلی و رکتوم شایع است. تمرینات توانبخشی برای افراد مبتلا به آسیب نخاعی، جراحی و تجهیزات پزشکی و ارتوپدی مانند آتل یا اسپلینت برای حمایت در بهبودی آنها استفاده میشود.
بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی غرب تهران از بیشترین میزان اعتبار در نزد بیماران حرکتی و ورزشکاران برخوردار است. از همین رو، روزانه، شاهد تردد بیماران زیادی در مسیر معتبرترین کلینیک فیزیوتراپی هستیم.
آسیب نخاع دنبالچه
آسیب دنبالچه (کوکسیج) ناشی از ضربه، شکستگی، دررفتگی یا التهاب بافت‌های اطراف این ناحیه است و موجب درد و ناراحتی در انتهای ستون فقرات میشود. علل شایع این آسیب ضربه مستقیم مانند سقوط یا تصادف، فشار مکرر در فعالیت‌هایی مانند دوچرخه‌سواری، مشکلات ساختاری مادرزادی، یبوست، تومورهای سرطانی و عفونت می‌باشد. علائم این آسیب شامل درد هنگام نشستن یا دفع مدفوع، حساسیت به لمس، کبودی، تورم و گاهی انتشار درد به پاها است. درمان‌های معمول شامل استراحت، استفاده از کمپرس یخ و گرما، بالشتک‌های مخصوص، فیزیوتراپی و داروهای مسکن و ضدالتهاب است و در موارد شدیدتر تزریق استروئید یا جراحی لازم است. رعایت مراقبت‌های شخصی مانند پرهیز از نشستن طولانی، جلوگیری از یبوست و اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین توصیه میشود. در صورت بروز علائم مراجعه به پزشک جهت تشخیص دقیق و درمان مناسب ضروری است.
چگونه ورزش می تواند به این افراد کمک کند؟
آسیب‌های نخاعی سبک زندگی را تغییر میدهد و فرد کم تحرک میشود و این بی‌تحرکی مشکلات متعددی مثل افزایش وزن، بالا رفتن قند خون، تغییرات نامطلوب کلسترول و بیماری‌های قلبی ایجاد میکند. تمرینات کاردرمانی و فیزیوتراپی نقش مهمی در بهبود تحرک و عملکرد فرد پس از آسیب نخاعی دارد. ورزش و تمرینات توانبخشی برای افراد مبتلا به آسیب نخاعی به برنامه روزانه به حفظ سلامت کلی بدن کمک میکند.
برای ورزش کردن افرادی با ضایعه نخاعی باید با دقت بیشتری کنند؛ زیرا انتخاب نادرست تمرینات آسیب‌ها را شدیدتر میکند. اولین مرحله، مشورت و همکاری با یک متخصص مجرب است که برنامه ورزشی مناسبی تنظیم کرده و نحوه صحیح انجام حرکات را آموزش دهد.
تعیین اهداف کوچک و مرحله‌ای در روند توانبخشی اهمیت دارد؛ بهبود سلامت قلب، کاهش وزن، افزایش فعالیت، کاهش وابستگی به دارو و دیگران اهداف انجام این روش است. انجام حرکات کششی قبل از شروع تمرینات برای پیشگیری از آسیب و بهبود حرکت مفاصل و رباط‌ها ضروری است و به کنترل بی‌حسی پا کمک میکند.
بهترین ورزش ها برای آسیب های نخاعی
ورزش‌های هوازی مانند دوچرخه‌سواری با دست، پارو زدن، تمرینات دایره‌ای، ورزش با ویلچر، شنا و هل دادن سریع ویلچر باید بر اساس نوع و شدت آسیب فرد انتخاب شوند تا ضربان قلب بیشتر شود. تمرینات قدرتی باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که هر روز گروه‌های مختلف عضلانی را درگیر کند، با شدت کم شروع شده و به تدریج بیشتر شده تا بدون کمک دیگران انجام شود. تمرینات توانبخشی برای افراد مبتلا به آسیب نخاعی برای حفظ توده عضلانی، افزایش قدرت و کمک به کنترل انحراف ستون فقرات بسیار مؤثر هستند. همراهی و نظارت متخصص برای اطمینان از ایمنی و اثربخشی تمرینات ضروری است.
فواید ورزش برای افراد مبتلا به ضایعه نخاعی
بهبودی کامل پس از آسیب نخاعی بسیار نادر است، اما تمرینات توانبخشی برای افراد مبتلا به آسیب نخاعی با استفاده از ورزش به بازگرداندن کامل دامنه حرکات کمک میکند. از مهم‌ترین فواید ورزش برای این افراد بهبود سلامت قلب و عروق، کاهش خطر بروز صدمات، کاهش اسپاستیسیته (سفتی غیرطبیعی عضلات)، افزایش دامنه حرکتی مفاصل، افزایش توانایی و تسلط در انجام فعالیت‌های روزمره، افزایش نوروپلاستیسیته (توانایی مغز و سیستم عصبی در بازسازی و سازگاری) و بهبود کلی در فعالیت و تحرک بدن است و نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی و استقلال فرد دارد.
برنامه ورزشی مناسب برای افراد با آسیب نخاعی
برنامه تمرینی مناسب و تمرینات توانبخشی برای افراد مبتلا به آسیب نخاعی باید بر اساس نوع آسیب، وضعیت جسمانی و آمادگی فرد تنظیم شود. یک چارچوب کلی تمرین که برای بزرگسالان سالم و افراد آسیب‌دیده طراحی میشود، برنامه ورزشی مناسب برای افراد با آسیب نخاعی عبارتند از:
- حداقل ۵ روز در هفته: انجام ورزش با شدت متوسط شامل فعالیت‌های هوازی، بدنسازی و تمرینات انعطاف‌پذیری
- حداقل ۳ روز در هفته: انجام ورزش‌های شدید شامل فعالیت‌های هوازی، بدنسازی، تمرینات توانبخشی ضایعه نخاعی و کشش عضلات
- ۳ تا ۵ روز در هفته: ترکیبی از تمرینات هوازی با شدت متوسط و شدید به همراه بدنسازی، ورزش‌های انعطافی و تمرینات تحمل وزن
- ۲ تا ۳ روز در هفته: ورزش‌های قدرتی و استقامتی، بدنسازی و تمرینات تعادلی
تمرینات توانبخشی برای افراد مبتلا به آسیب نخاعی به حفظ سلامت جسمانی، بهبود عملکرد عضلانی و افزایش تعادل و استقامت کمک میکند و باید تحت نظر متخصصان انجام شود.
بهترین نوع ورزش برای افراد مبتلا به آسیب نخاعی
برخی از آسیب‌های نخاعی به دلیل تنگی کانال نخاعی در ناحیه کمر یا گردن ایجاد میشوند. در چنین شرایطی، انجام تمرینات ورزشی مناسب به باز شدن کانال ستون فقرات کمک میکند. تقویت عضلات زیر شکم، حرکات کششی برای کمر و تمرینات مربوط به شیب لگن از ورزش‌های مفید برای این مشکل است. برای داشتن ستون فقراتی سالم، باید به شکل صحیح بنشینید و راه بروید، وزن خود را در حد متعادل نگه دارید، از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید و برای رفع قوز کمر تمرینات اصلاحی انجام دهید. ورزش و تمرینات توانبخشی برای افراد مبتلا به آسیب نخاعی نقش مهمی در بهبود آسیب نخاعی و سلامت ستون فقرات دارند.
نوروپلاستیسیتی چیست؟
نوروپلاستیسیتی یعنی توانایی مغز در سازگاری و تغییر ساختار و عملکرد در پاسخ به تجربیات و محیط. این پدیده تغییرات فیزیولوژیکی مغز است که در نتیجه تعامل انسان با محیط شکل می‌گیرد. از دوره جنینی تا پایان عمر اتصالات بین نورون‌ها در مغز به صورت پویا و در پاسخ به نیازهای متغیر سازماندهی میشوند تا انسان یاد بگیرد و خود را با شرایط جدید وفق دهد.
نوروپلاستیسیتی دو نوع دارد؛ نوع ساختاری که در آن قدرت اتصالات سیناپسی تغییر میکند و نوع عملکردی شامل تغییرات دائمی سیناپس‌ها به دلیل یادگیری و رشد است. با افزایش سن میزان نوروپلاستیسیتی کم میشود. آمادگی جسمانی و فعالیت بدنی منظم به حفظ سلامت نورون و پیشگیری از تخریب ناشی از سن و آسیب به مناطق حیاتی مغز مانند هیپوکامپ کمک میکند.
مزایای تمرینات آسیب نخاعی
تمرینات توانبخشی برای افراد مبتلا به آسیب نخاعی مزایای زیاد دارد. تکرار حرکات ضعیف و تحریک نواحی آسیب‌دیده به بهبود عملکرد نخاع و افزایش تطبیق‌پذیری عصبی کمک میکند. این تمرینات در جهت بهبود تحرک افراد از طریق کشش عضلات سفت، تقویت عضلات ضعیف و حفظ دامنه کامل حرکت مفاصل است. اسپاستیسیته یا گرفتگی عضلانی در بیماران نخاعی بسیار شایع است که با دارو کنترل میشود، اما تمرینات کششی و تکنیک‌های مهاری مانند دوچرخه معکوس این عوارض را کاهش میدهد.
تمرینات توانبخشی برای افراد مبتلا به آسیب نخاعی علاوه بر افزایش تحرک باعث بهبود گردش خون در بافت‌های بدن شده و خطر ابتلا به زخم‌های فشاری و زخم بستر را کم میکند. کاهش درد، تقویت عضلات، افزایش انعطاف‌پذیری و ارتقای سلامت قلب و عروق از فواید دیگر این تمرینات است. این فعالیت‌ها باعث افزایش اعتماد به نفس و بهبود کیفیت کلی زندگی بیماران میشوند.
برخی از فواید مهم تمرینات آسیب نخاعی
افزایش دامنه حرکت و کشش عضلات سفت، کاهش دردهای ناشی از آسیب و اسپاسم، تقویت عضلات ضعیف، بهبود انعطاف‌پذیری، تقویت سلامت قلبی عروقی، پیشگیری از عوارض ثانویه مانند زخم بستر و تحلیل عضلانی و افزایش نوروپلاستیسیته از طریق تمرینات هدفمند و مکرر برخی از فواید مهم تمرینات توانبخشی برای افراد مبتلا به آسیب نخاعی هستند؛ این تمرینات به کنترل اسپاستیسیته و بهبود تعادل کمک می‌کنند. این برنامه ها تحت نظر متخصصان فیزیوتراپی به افراد آسیب‌دیده کمک میکند تا زندگی مستقلی داشته باشند و کارهای روزانه خود را بدون نیاز به دیگران انجام دهند.
انواع تمرینات آسیب نخاعی چگونه می باشد
تمرینات توانبخشی برای افراد مبتلا به آسیب نخاعی برای هر بیمار تجویز میشود، طبق سطح آسیب، مشکلات خاص فرد و نیازهای او متفاوت است. فیزیوتراپیست وضعیت کلی بیمار را ارزیابی کرده و بر اساس نوع ضایعه، علائم و اولویت‌های بیمار و خانواده، برنامه درمانی مناسبی طراحی می‌کنند. یکی از نکات مهم در موفقیت این افراد انگیزه و پشتکار است که نقش مهمی در بهبودی آنها دارد.
تمرینات غیرفعال (پسیو)
افرادی که دچار آسیب نخاعی میشوند در ابتدا دچار شلی عضلانی (فلاسید) هستند و قادر به حرکت فعال مفاصل زیر سطح آسیب نیستند. تمرینات پسیو بدون نیاز به تلاش بیمار و توسط درمانگر در دامنه حرکتی کامل انجام میشوند. این حرکات باعث تحریک نوروپلاستیسیته، حفظ طول بافت نرم، جلوگیری از کوتاهی عضلات، بهبود گردش خون و پیشگیری از زخم‌های فشاری میشوند و باید روزانه یک تا سه بار تکرار شوند.
تمرینات فعال-کمکی (اکتیو اسیستیو)
در این نوع تمرینات بیمار تا حدی قادر به حرکت فعال مفاصل است اما برای تکمیل حرکت نیاز به کمک و حمایت دارد. این مرحله پیش از رسیدن به تمرینات کاملا فعال بوده و نشان‌دهنده پیشرفت بیمار است.
تمرینات فعال (اکتیو)
در این تمرینات بیمار دامنه حرکتی را به طور کامل و بدون کمک انجام داده و حرکات را فعالانه و برخلاف جاذبه انجام میدهد.
تمرینات مقاومتی فعال (اکتیو رسیستیو)
زمانی که بیمار حرکت فعال را به طور کامل انجام دهد یا با پیشرفت درمان به این مرحله برسد، درمانگر ممکن است از ابزارهایی مانند وزنه، تراباند، ویت کاف یا فنر استفاده کند. در این مرحله تمرینات جنبه تقویتی و افزایش قدرت عضلات دارند.
تمرینات توانبخشی برای افراد مبتلا به آسیب نخاعی را در دامنه حرکتی مفاصل مختلف اندام فوقانی (شانه، آرنج، مچ و انگشتان) و اندام تحتانی (هیپ، زانو و مچ پا) انجام دهید. تمرینات تنه شامل حرکات خم شدن (فلکشن)، صاف شدن (اکستنشن) و خم شدن به طرفین (لترال فلکشن) برای تثبیت و تقویت عضلات مرکزی بدن هستند. برخی بیماران به دستور پزشک محدودیت‌های حرکتی خاصی دارند. تعداد ست‌ها و تکرارهای هر تمرین طبق شرایط فردی بیمار توسط درمانگر مشخص و تنظیم میشود.
| ناحیه تمرین | نوع تمرین | هدف تمرین | نکات مهم |
|---|---|---|---|
| پل زدن (Bridge) | تقویت عضلات گلوتئال (باسن) و افزایش تحمل وزن بر پاها | مناسب برای بهبود حس عمقی و تعادل در افراد دچار ضایعه نخاعی | |
| تقویت چهارسر ران در حالت خوابیده | افزایش قدرت عضلات ران | انجام با کمک درمانگر و بسته به گرید عضله قابل تنظیم است | |
| زانو به سینه (Knee to Chest) | افزایش انعطاف‌پذیری لگن و کاهش اسپاسم | قابل اجرا در وضعیت خوابیده | |
| اندام تحتانی | جمع کردن پا به داخل شکم در حالت خوابیده به پهلو (Sidelying) | تقویت عضلات فلکسور ران | مناسب برای افراد با ضعف شدید عضلانی (گرید پایین) |
| بالا رفتن از پله | تقویت عضلات اکستانسور زانو (چهارسر) | در بیماران با توانایی ایستادن کاربرد دارد | |
| بالا آوردن پای صاف (SLR) | کشش عضلات پشت ران و تقویت اندام تحتانی | مناسب برای افزایش دامنه حرکتی و کاهش خشکی | |
| حرکات پمپی مچ پا | افزایش جریان خون، تقویت عضلات ساق و آماده‌سازی برای راه رفتن | حرکات پلنتار و دورسی فلکشن با کشش مچ انجام میشود | |
| چرخش بازو | افزایش دامنه حرکتی مفاصل شانه | قابل انجام در دو جهت جلو و عقب، با دایره‌های بزرگ و کوچک | |
| تمرینات وزن‌اندازی روی دست‌ها | تقویت عضلات شانه و تنه | اجرا در حالت نشسته یا درازکش با کمک درمانگر | |
| اندام فوقانی | تمرین با دمبل (فلکشن، اکستنشن، چرخش) | تقویت عضلات شانه و آرنج | شدت تمرین باید مطابق نظر فیزیوتراپیست تنظیم شود |
| حرکت Opponens (نوک انگشت به شست) | بهبود مهارت‌های حرکتی ظریف و تقویت عضلات دست | کمک به هماهنگی انگشتان و کنترل دقیق‌تر دست‌ها | |
| کشش مچ به بالا (Wrist Extension) | افزایش دامنه حرکتی مچ دست | انجام با کمک دست دیگر و نگه داشتن چند ثانیه در وضعیت کشش | |
| باز و بسته کردن انگشتان | تقویت و افزایش کنترل عضلات انگشتان | اجرای تمرین با قرار دادن دست روی میز یا دیوار | |
| انقباض ایزومتریک عضلات پشت | افزایش ثبات تنه در حالت نشسته | حفظ وضعیت قائم در حالت نشسته با انقباض عضلات مرکزی بدن | |
| تنه (Core) | خم شدن از تنه به جلو | تقویت عضلات پشت و افزایش کنترل حرکتی | اجرا با احتیاط و فرد کمکی برای حفظ تعادل |
| تمرین چهار دست و پا و Kneeling | بهبود تعادل و قدرت تنه | با پیشرفت ورزش، بیمار به حالت زانو زدن کامل میرسد. | |
| تمرینات عمومی | تمرینات کگل | تقویت عضلات کف لگن برای کنترل ادرار و مدفوع | انقباض عضلات کف لگن، شکم و باسن در حالت‌های مختلف و باید روزانه چند بار تکرار شود. |
نکات مهم:
- بهترین روش برای تحرک بهتر پس از آسیب نخاعی انجام مستمر و منظم تمرینات است.
- هر ضایعه نخاعی ویژگی‌های خاصی دارد و نتایج عملکردی بیماران متفاوت است.
- برنامه تمرینی متناسب با سطح توانایی فرد توسط درمانگر مجرب تنظیم شود.
سخن پایانی
تمرینات توانبخشی برای افراد مبتلا به آسیب نخاعی نقش مهمی در توانایی‌های حرکتی، افزایش قدرت عضلانی و بهبود کیفیت زندگی دارد. انجام این تمرینات به صورت منظم و هدفمند زیر نظر متخصصین مجرب و ماهر به رسیدن اهداف توانبخشی کمک میکند. کلینیک فیزیوتراپی آسمان با کمک بهترین متخصصین و امکانات پیشرفته، محیطی امن و حرفه‌ای را برای خدمات توانبخشی فراهم کرده تا بیماران با آرامش روند درمان خود را طی کنند. با شروع هر چه سریع‌تر و پیگیری مستمر این تمرینات با کمک تیم متخصص کلینیک آسمان به نتایج بهینه و ماندگاری خواهید رسید.
