یکی از بهترین روش ها برای کنترل قند خون و پیشگیری از عوارض دیابت تمرینات فیزیوتراپی است. فیزیوتراپی در بهبود حرکت، تقویت عضلات، حفظ تعادل و انعطاف‌پذیری بدن تاثیر زیادی دارد. تمرینات هوازی، مقاومتی، تعادلی و کششی در بهبود متابولیسم، کاهش وزن، افزایش حساسیت به انسولین و ارتقای کیفیت زندگی بیماران دیابتی موثر است. در ادامه این مقاله از مجله کلینیک فیزیوتراپی آسمان با روش‌های درمانی فیزیوتراپی برای بیماران دیابتی تمرینات مؤثر و کاربردی برای مدیریت بهتر دیابت آشنا میشوید.
بیشتر بخوانید: درمان سیاتیک یکی از دغدغه های افرادی است که از درد کمر دائمی رنج می برند. سیاتیک به حالتی گفته میشود که درد در مسیر عصب سیاتیک ایجاد می شود.
فیزیوتراپی دیابت
دیابت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن در جهان است و بر فعالیت جسمی و حرکتی افراد تأثیر میگذارد. فیزیوتراپی با درمان‌های دارویی و تغذیه مناسب نقش مهمی در مدیریت این بیماری و کاهش عوارض آن دارد. فیزیوتراپی با تمرینات هدفمند، تکنیک‌های درمانی تخصصی و دستگاه‌های نوین به بهبود کنترل قند خون، کاهش علائم نوروپاتی، افزایش تعادل و توان عضلانی و پیشگیری از آسیب‌های حرکتی در بیماران دیابتی کمک میکند. در ادامه این مقاله با فیزیوتراپی برای بیماران دیابتی آشنا میشوید.
دیابت چیست؟
دیابت یک بیماری مزمن و متابولیکی است و سطح قند خون (گلوکز) زیاد میشود زیرا بدن به اندازه کافی انسولین تولید نکرده یا سلول‌ها به درستی به آن پاسخ نمی‌دهند. انسولین توسط پانکراس ترشح میشود و نقش مهمی در انتقال گلوکز از جریان خون به سلول‌ها برای تولید انرژی دارد؛ در صورت عدم عملکرد صحیح، گلوکز در خون جمع شده و قند خون بالا میرود. اگر سطح گلوکز خون به درستی تنظیم نشود موجب آسیب عصبی، مشکلات بینایی، بیماری‌های کلیوی و قلبی میشود. با فیزیوتراپی برای بیماران دیابتی، مصرف دارو، تغذیه مناسب، فعالیت بدنی و پایش منظم، قند خون را کنترل کنید.
بیشتر بخوانید: درمان اسکولیوز به طور قطعی بستگی به شدت و نوع انحراف ستون فقرات دارد. درمان اسکولیوز معمولاً با هدف کاهش درد و جلوگیری از پیشرفت انحراف صورت می گیرد.
انواع و علل دیابت نوع 1 و نوع 2
دیابت نوع ۱ یا دیابت وابسته به انسولین یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به سلول‌های تولیدکننده انسولین در پانکراس حمله کرده و تولید انسولین را متوقف میکند و بدن قادر به تولید انسولین نیست و قند خون به درستی به سلول‌ها وارد نمی‌شود، این نوع دیابت از دوران کودکی شروع میشود.
دیابت نوع ۲ بعلت مقاومت بدن به انسولین اتفاق می افتد؛ یعنی انسولین در بدن تولید میشود اما سلول‌ها به انسولین مقاوم شده و سطح قند خون را کم نمیکند. این نوع دیابت ارتباط زیادی با سبک زندگی ناسالم، کم‌تحرکی، رژیم غذایی نامناسب، اضافه وزن و عوامل محیطی دارد. عامل ابتلا به این دیابت بی‌تحرکی و مصرف کالری زیاد است. دیابت نوع ۱ ناشی از عدم تولید انسولین و نوع ۲ ناشی از عملکرد نادرست انسولین است. فیزیوتراپی برای بیماران دیابتی یکی از بهترین راهها برای کنترل قند خون است.
بیشتر بخوانید: اولین گام در فیزیوتراپی فلج بلز، ارزیابی دقیق وضعیت بیمار است. فیزیوتراپیست عملکرد عضلات صورت، شدت فلج و میزان آسیب عصب هفتم را بررسی کرده و…
دیابت بارداری
در پیش‌دیابتیک قند خون ناشتا بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است یعنی فرد در معرض ابتلا به دیابت قرار دارد. دیابت بارداری نوعی از دیابت است که فقط در دوران حاملگی رخ می‌دهد و بدن مادر توانایی تنظیم سطح قند خون را به‌خوبی ندارد.
علت اصلی این اختلال هورمون‌های تولیدشده توسط جفت هستند که عملکرد انسولین را مختل کرده و باعث افزایش قند خون در مادر میشوند. این وضعیت بین هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری اتفاق می افتد و پس از زایمان برطرف میشود، بنابراین ابتلا به دیابت بارداری به معنای ابتلا به دیابت قبل یا بعد از بارداری نیست. مدیریت صحیح دیابت بارداری اهمیت زیادی دارد، اگر کنترل نشود خطر ابتلای کودک به قند خون و عوارض جدی برای مادر و جنین در طول دوران بارداری و هنگام زایمان بیشتر میشود.
بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی غرب تهران از بیشترین میزان اعتبار در نزد بیماران حرکتی و ورزشکاران برخوردار است. از همین رو، روزانه، شاهد تردد بیماران زیادی در مسیر معتبرترین کلینیک فیزیوتراپی هستیم.
چگونه فیزیوتراپی میتواند به دیابت کمک کند؟
فیزیوتراپی برای بیماران دیابتی یکی از روش‌های موثر و مکمل در مدیریت بیماری دیابت و کاهش عوارض آن است. دیابت به دلیل نقص در تولید یا عملکرد انسولین ایجاد میشود و به مرور زمان موجب آسیب‌های عصبی، عضلانی و عروقی می شود. فیزیوتراپی با استفاده از تمرینات ورزشی، تکنیک‌های درمانی و دستگاه‌های تخصصی به بهبود گردش خون، تقویت عضلات، کاهش درد و افزایش تعادل بیماران دیابتی کمک میکند و نقش مهمی در ارتقای کیفیت زندگی این افراد دارد.
در فیزیوتراپی برای بیماران دیابتی تمرینات متنوعی مانند فعالیت‌های هوازی، مقاومتی، تعادلی و کششی طراحی میشود و به کنترل بهتر قند خون، کاهش علائم نوروپاتی دیابتی، افزایش قدرت و انعطاف پذیری عضلات کمک میکند. فیزیوتراپیست با ارزیابی دقیق وضعیت بیمار، تنظیم شدت و نوع تمرینات و مراقبت از پاهای بیماران خطر عوارض و مشکلات جانبی دیابت را به حداقل می‌رساند.
فیزیوتراپی برای بیماران دیابتی علاوه بر بهبود عملکرد جسمی نقش مهمی در پیشگیری از عوارض جدی دیابت دارد. همکاری بیماران با فیزیوتراپیست و پیگیری منظم برنامه‌های تمرینی به افزایش سلامت عمومی، کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی کمک میکند.
فیزیوتراپی برای پیشگیری دیابت
فیزیوتراپی برای بیماران دیابتی نقش مؤثری در پیشگیری از ابتلا به دیابت دارد؛ همیشه پیشگیری بهتر و کم‌هزینه‌تر از درمان است. فیزیوتراپیست با ارزیابی دقیق شرایط جسمی فرد، برنامه تمرینی مناسبی را متناسب با نیازهای بدنی و سطح آمادگی او طراحی میکند. این تمرینات به بهبود سوخت‌وساز بدن، کنترل وزن، افزایش فعالیت بدنی و کاهش خطر بروز دیابت کمک می‌کنند.
آب درمانی برای کمردرد یکی از روش های موثر و ایمن برای کاهش درد و بهبود حرکت بیماران است.
فیزیوتراپی برای درمان دیابت
فیزیوتراپی برای بیماران دیابتی نقش بسیار مهمی در مدیریت قندخون دارد. برای مدیریت دیابت، کنترل سطح قند خون اهمیت زیادی دارد تا از بروز عوارض جدی جلوگیری شود. فیزیوتراپیست با برنامه‌های تمرینی، ورزش‌های هوازی و مقاومتی به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک می‌کنند. فیزیوتراپی بخش مهمی از برنامه‌های توانبخشی بیماران دیابتی نوع ۲ است زیرا در کنترل قند خون، کاهش وزن و اصلاح سبک زندگی بیماران موثر است.
آموزش درست راه رفتن به کاهش فشار روی نواحی پرخطر پا و پیشگیری از زخم پای دیابتی کمک میکند. فیزیوتراپی شامل تمرین درمانی، الکتروتراپی و مکانوتراپی است و با توجه به شرایط بیمار تنظیم میشود. بیماران تحت نظر متخصص فیزیوتراپی در منزل، تمرینات کششی، تقویتی و هوازی مناسبی را انجام میدهند؛ پیاده‌روی و شنا ورزش‌های مفید برای مبتلایان به دیابت هستند.
ورزش و دیابت
در افراد مسن مبتلا به دیابت بروز بیماری‌هایی مانند آرتروز، پوکی استخوان، بیماری عروق محیطی، اختلال در تحرک، افزایش خطر زمین خوردن و اختلال شناختی خیلی شایع هستند. ورزش نقش مهمی در پیشگیری و کنترل هر دو نوع دیابت خصوصا دیابت نوع ۲ را دارد. ورزش و فیزیوتراپی برای بیماران دیابتی سطح قند خون را کاهش داده و به بهبود سلامت قلب و عروق و مدیریت عوارض جانبی دیابت کمک میکند. تغییرات سبک زندگی، رژیم غذایی سالم و افزایش فعالیت بدنی با کاهش سطح گلوکز خون و چربی بدن تأثیر مستقیمی بر دیابت نوع 2 دارد.
ورزش و دیابت نوع ۱
ورزش و فیزیوتراپی برای بیماران دیابتی نقش مهمی در کنترل و بهبود دیابت نوع ۱ دارد. اکثر بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع ۱ حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش هوازی با شدت متوسط تا شدید در هفته انجام دهند تا قند خونشان کنترل شود. با زمان کم شروع کنید و به تدریج دفعات، مدت و شدت ورزش را افزایش دهید. ورزش‌های مناسب برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ شامل شنا، ایروبیک و دوچرخه‌سواری است.
ورزش و دیابت نوع ۲
اگر مبتلا به دیابت نوع ۲ هستید، ورزش و فعالیت بدنی به ثبات سطح گلوکز خون در محدوده سالم کمک میکند. فعالیت بدنی با کاهش مقاومت به انسولین سطح گلوکز خون را برای بیش از ۲۴ ساعت پس از ورزش کاهش می‌دهد. در افراد دیابتی، نوع، شدت و مدت ورزش نقش مهمی در تأثیر بر قند خون دارد و باید با برنامه‌ریزی دقیق انجام شود.
بهترین ورزش ها برای کاهش قند خون
ورزش و فیزیوتراپی برای بیماران دیابتی به بهبود دیابت کمک میکند. در ادامه چند ورزش مناسب برای افراد مبتلا به دیابت معرفی شده و هر یک نقش مؤثری در کنترل قند خون، بهبود حساسیت به انسولین و ارتقای سلامت عمومی دارند. بهترین ورزش برای کاهش قند خون عبارتند از:
- پیاده‌روی منظم و سریع در کاهش سطح فشار خون، گلوکز و کلسترول نقش دارد.
- شنا باعث افزایش ضربان قلب و بهبود گردش خون میشود.
- تمرینات مقاومتی استفاده از دمبل‌های سبک یا تمرین با وزن بدن به ساخت عضله کمک میکند.
- تمرینات تنفسی و حرکات کششی ملایم یوگا به تنظیم سطح قند خون، خواب بهتر و کاهش ترشح هورمون‌های استرس کمک می‌کنند.
- دوچرخه‌سواری در فضای باز و دوچرخه ثابت به بهبود عملکرد قلبی‌عروقی، سوزاندن کالری و تنظیم سطح گلوکز کمک میکند.
برنامه ریزی ورزشی برای افراد دیابتی
پیاده‌روی روزانه ۳۰ دقیقه برای یک فرد مبتلا به دیابت عالی است و باید به تدریج زمان را افزایش دهید. با یک برنامه پیاده‌روی ۱۰ تا ۱۵ دقیقه‌ای مبتدی شروع کنید و در ساعت دیگری از روز، ۱۰ یا ۱۵ دقیقه پیاده‌روی کنید و کم کم این زمان را افزایش دهید. سرعت شما حین پیاده‌روی باید ضربان قلبتان بالا ببرد؛ ضربان قلب خود را با اضافه کردن شیب به تردمیل یا استفاده از مسیری با تپه‌ها و پله‌ها برای تمرین در فضای باز افزایش دهید.
درمان زخم های دیابتی
زخم پا یکی از مشکلات جدی در بیماران دیابتی است. این زخم‌ها از تاول‌ها یا خراش‌های کوچک شروع میشوند و در صورت عدم پیگیری به موقع یا عفونت، بزرگ‌تر شده و استخوان را درگیر میکند. با مراقبت‌های مناسب و استفاده از تکنولوژی‌های جدید فیزیوتراپی برای بیماران دیابتی از عفونی شدن این زخم‌ها پیشگیری کنید.
نقش شاک ویو تراپی در درمان پای دیابتی
شاک ویو تراپی یک تکنیک پیشرفته فیزیوتراپی است و در پیشگیری و در درمان دیابت نقش دارد؛ این روش توانایی بدن را در بهبود زخم پای دیابتی افزایش می‌دهد. شاک ویو با افزایش گردش خون موضعی در ناحیه تحت درمان به بهبود سریع‌تر زخم‌های مزمن مانند زخم‌های دیابتی کمک میکند و نقش مهمی در پیشگیری و درمان آنها دارد.
فیزیوتراپی چگونه به درمان پای دیابتی کمک میکند؟
در بیماران دیابتی قند اضافی در دیواره رگ رسوب کرده و باعث باریک شدن رگ میشود. باریک شدن مویرگ‌های کوچک در شبکیه چشم، وریدهای انتهایی دست و پا، قلب، کلیه و سایر اندام‌ها مشکلات جدی ایجاد میکند. فیزیوتراپیست با یک برنامه ورزشی مناسب توانایی فرد را در انجام فعالیت‌های روزانه بهتر کرده و به کنترل دیابت و جلوگیری از افزایش قند خون کمک می‌کنند. یکی از مؤثرترین کاربردهای فیزیوتراپی برای بیماران دیابتی استفاده از لیزر سرد (لیزر کم توان) برای درمان انواع زخم‌های مزمن و زخم پای دیابتی است. لیزر سرد هیچ حرارتی ندارد و با ایجاد یک سری واکنش‌های فتوشیمیایی بر بافت تأثیر میگذارد..
مزایای فیزیوتراپی در بهبود زخم پای دیابتی
درمان پای دیابتی با فیزیوتراپی اثرات مثبتی در بهبود زخم‌های دیابتی دارد. مهم‌ترین مزایای فیزیوتراپی برای بیماران دیابتی عبارتند از:
- کمک به رساندن اکسیژن و مواد مغذی بیشتر به ناحیه آسیب دیده.
- افزایش تولید کلاژن و بهبود بافت در ناحیه آسیب دیده و تسریع در بازسازی و ترمیم بافت‌ها.
- کاهش التهاب و درد در ناحیه زخمی و بهبود راحتی بیمار و کمک به روند بهبودی.
- تسریع روند بهبود کلی پای دیابتی و کمک به بسته شدن سریع‌تر زخم و پیشگیری از عوارض بیشتر.
سخن پایانی
فیزیوتراپیست با برنامه‌های درمانی مختص بیماران دیابتی قند خون آنها را کنترل میکند. فیزیوتراپی برای بیماران دیابتی، شاک ویو تراپی و لیزر درمانی سرد، تمرینات ورزشی هوازی، مقاومتی، تعادلی و کششی در پیشگیری، مدیریت و کاهش عوارض دیابت و زخم پای دیابتی موثر است. متخصصین در کلینیک فیزیوتراپی آسمان با جدیدترین متدهای فیزیوتراپی خدمات تخصصی را در اختیار بیماران دیابتی قرار میدهند. در این کلینیک برنامه‌های درمانی بر اساس نیازهای هر بیمار طراحی میشود تا بیماران زندگی باکیفیت تری داشته باشند.
